Cách Lập Ngân Sách Cá Nhân Đơn Giản Cho Người Mới

Vì sao bạn cần lập ngân sách cá nhân?
Các bước lập ngân sách cá nhân cho người mới
Gợi ý công cụ lập ngân sách tiện lợi
Lập ngân sách không phải để “cắt giảm” – mà để tiêu đúng giá trị
Câu chuyện thực tế: Lập ngân sách thay đổi thói quen sống

I. Vì sao bạn cần lập ngân sách cá nhân?

Bạn không thể điều khiển thứ mình không đo lường. Không lập ngân sách, bạn sẽ luôn rơi vào tình trạng:

Cuối tháng không biết tiền đi đâu
Chi tiêu cảm tính, mua sắm theo cảm xúc
Không tiết kiệm được dù có thu nhập ổn định

Lập ngân sách không chỉ là “ghi chép” – mà là kế hoạch phân bổ tài chính theo mục tiêu sống, giúp bạn:

Chủ động kiểm soát tiền bạc
Đạt mục tiêu tài chính (du lịch, mua nhà, quỹ khẩn cấp…)
Giảm stress và sống tự tin hơn

II. Các bước lập ngân sách cá nhân cho người mới

🔹 1. Xác định tổng thu nhập ròng hằng tháng

Thu nhập ròng = tất cả khoản bạn thực nhận sau khi trừ thuế, BHXH, khoản khấu trừ.

💡 Bao gồm:

Lương cố định
Thu nhập freelance
Tiền thưởng, hoa hồng
Thu nhập thụ động (nếu có)

🔹 2. Ghi lại toàn bộ chi tiêu hiện tại

Hãy theo dõi mọi khoản chi trong ít nhất 30 ngày để biết thói quen chi tiêu của bạn:

Nhóm chi	Ví dụ
Cần thiết	Ăn uống, nhà ở, điện nước, xăng xe
Linh hoạt	Mua sắm, ăn ngoài, giải trí
Định kỳ	Học phí, bảo hiểm, vay nợ
Khác	Quà tặng, cưới hỏi, bất thường

📌 Bạn có thể dùng app (Money Lover, MISA), Google Sheet, hoặc sổ tay tùy tiện lợi.

🔹 3. Chọn phương pháp lập ngân sách phù hợp

✅ Phương pháp 50/30/20

50% – Chi tiêu thiết yếu (ăn uống, thuê nhà, xăng xe…)
30% – Chi tiêu cá nhân (du lịch, ăn ngoài, mua sắm…)
20% – Tiết kiệm & đầu tư (quỹ khẩn cấp, chứng chỉ quỹ…)

👉 Phù hợp với người mới bắt đầu, dễ áp dụng, linh hoạt

✅ Phương pháp 6 chiếc lọ (JARS)

55% – Nhu cầu thiết yếu
10% – Tiết kiệm dài hạn
10% – Đầu tư/giáo dục tài chính
10% – Tự thưởng bản thân
10% – Tự do tài chính
5% – Từ thiện/chia sẻ

👉 Phù hợp người thích tư duy toàn diện và muốn phát triển mindset tài chính

🔹 4. Lập bảng ngân sách theo tháng

Bạn có thể làm bảng như sau:

Mục	Số tiền	Ghi chú
Thu nhập ròng	12,000,000	Lương chính + thu nhập thêm
Chi thiết yếu	6,000,000	Tiền thuê, ăn uống, đi lại
Cá nhân – linh hoạt	3,000,000	Mua sắm, xem phim, cafe
Tiết kiệm + đầu tư	2,400,000	20% theo quy tắc
Quỹ dự phòng	600,000	5% hoặc thêm nếu cần

📥 Tải mẫu bảng ngân sách Excel tại đây → [link]

🔹 5. Theo dõi và điều chỉnh hằng tuần

Ngân sách không cố định. Hãy:

Xem lại chi tiêu mỗi tuần
Điều chỉnh nếu có khoản chi bất ngờ
Ưu tiên mục tiêu dài hạn hơn nhu cầu tạm thời

💬 Mẹo: Thiết lập ngày cố định mỗi tuần (VD: Chủ Nhật) để “soi ngân sách” trong 15 phút.

III. Gợi ý công cụ lập ngân sách tiện lợi

🔸 App miễn phí:

Money Lover: Giao diện thân thiện, phù hợp người Việt
App ngân hàng: Tự đồng bộ tài khoản ngân hàng.

🔸 Mẫu bảng Google Sheet:

Có sẵn công thức tính tổng chi tiêu, % phân bổ
Giao diện đơn giản, dễ sao chép

IV. Lập ngân sách không phải để “cắt giảm” – mà để tiêu đúng giá trị

Một ngân sách tốt không làm bạn cảm thấy “thiếu thốn”, mà giúp bạn:

Chi tiêu có ý thức hơn
Hiểu điều gì thật sự quan trọng trong cuộc sống
Ưu tiên những khoản tạo ra giá trị dài hạn

“Không phải bạn kiếm được bao nhiêu, mà là bạn giữ lại được bao nhiêu – và làm gì với số tiền đó.”

V. Câu chuyện thực tế: Lập ngân sách thay đổi thói quen sống

Trang – 26 tuổi, làm nhân sự

“Trước kia mình luôn bị stress tiền bạc, dù lương gần 15 triệu/tháng. Sau khi áp dụng phương pháp 50/30/20, mình đã lập được quỹ khẩn cấp sau 4 tháng và bắt đầu đầu tư chứng chỉ quỹ nhỏ. Điều lớn nhất mình nhận ra là: kiểm soát tiền bạc = kiểm soát cảm xúc.”

VI. Kết luận: Hãy bắt đầu lập ngân sách từ tháng này

Bạn không cần công cụ phức tạp, chỉ cần:

Biết bạn có bao nhiêu tiền
Biết bạn muốn tiêu nó vào điều gì
Và điều chỉnh từng bước, mỗi tuần một chút

🎯 Ngân sách là bản đồ tài chính – và bạn là người cầm lái.

👉 Đọc tiếp:

Kiểm soát tiền bạc trong cách lập ngân sách cá nhân

Các câu hỏi phổ biến về chách lập ngân sách cá nhân

1. Vì sao cần lập ngân sách cá nhân?

👉 Vì nếu bạn không đo lường được tiền đi đâu, bạn sẽ khó kiểm soát tài chính. Lập ngân sách giúp bạn tiêu tiền có mục đích, đạt mục tiêu dài hạn và giảm áp lực tài chính trong cuộc sống hàng ngày.

2. Thu nhập ròng là gì?

👉 Thu nhập ròng là tổng số tiền bạn thực nhận sau khi đã trừ các khoản như thuế thu nhập cá nhân, bảo hiểm xã hội, các khoản khấu trừ khác từ lương hoặc thu nhập.

3. Nên theo dõi chi tiêu trong bao lâu?

👉 Bạn nên theo dõi ít nhất 30 ngày liên tục để có cái nhìn thực tế về thói quen chi tiêu của mình. Đây là bước đầu để điều chỉnh ngân sách hiệu quả và phù hợp với nhu cầu cá nhân.

4. Ví dụ chi tiêu cần thiết gồm gì?

👉 Chi tiêu cần thiết bao gồm các khoản như tiền thuê nhà, tiền ăn uống hàng ngày, hóa đơn điện nước, chi phí đi lại, xăng xe, học phí và bảo hiểm – những khoản bạn không thể cắt giảm.

5. Phương pháp ngân sách nào dễ bắt đầu?

👉 Phương pháp 50/30/20 là lựa chọn phổ biến nhất với người mới vì đơn giản, dễ hiểu, và linh hoạt. Bạn chỉ cần chia thu nhập theo 3 nhóm: thiết yếu, cá nhân và tiết kiệm.

6. Mục đích của quy tắc 6 chiếc lọ là gì?

👉 Quy tắc 6 chiếc lọ giúp bạn không chỉ phân bổ tài chính hợp lý mà còn hình thành tư duy tài chính toàn diện, cân bằng giữa chi tiêu, tiết kiệm, đầu tư và sẻ chia xã hội.

7. Công cụ theo dõi ngân sách nào tiện nhất?

👉 Các ứng dụng như Money Lover, Vietinbank IPay, VCB Digibank, … hoặc bảng tính Google Sheet rất phù hợp với người Việt, giúp ghi chép, tự động tính toán, và theo dõi ngân sách hằng tháng một cách trực quan.

8. Lập ngân sách có giúp tiết kiệm không?

👉 Có. Khi lập ngân sách, bạn sẽ biết rõ khoản nào nên chi, khoản nào nên cắt giảm, từ đó tiết kiệm hiệu quả hơn mà không cảm thấy thiếu thốn hay bị ép buộc.

9. Bao lâu nên điều chỉnh ngân sách một lần?

👉 Tốt nhất bạn nên rà soát ngân sách mỗi tuần, đặc biệt vào cuối tuần như Chủ Nhật. Việc này giúp bạn điều chỉnh kịp thời nếu phát sinh chi phí bất ngờ và bám sát mục tiêu tài chính.

10. Ngân sách tốt mang lại lợi ích gì?

👉 Một ngân sách hiệu quả giúp bạn chi tiêu có ý thức hơn, tránh lãng phí, giảm áp lực tài chính và từ đó ưu tiên được những điều thực sự quan trọng trong cuộc sống cá nhân.